พระธาตุประจำปีชวด

พระธาตุประจำปีชวด คือ พระธาตุศรีจอมทอง ตั้งอยู่ในวัดพระธาตุศรีจอมทองวรวิหาร อ. จอมทอง จ.เชียงใหม่ ซึ่งเป็นสถานที่ประดิษฐานของพระทักษิณโมลีธาตุ พระธาตุส่วนที่เป็นพระเศียรเบื้องขวาของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีขนาดประมาณเมล็ดข้าวโพด สัณฐานกลม มีสีขาวนวลเหมือนดอกบวบ หรือสีคล้ายดอกพิกุลแห้ง

พระธาตุแห่งนี้มีความเป็นพิเศษกว่าที่อื่นคือเป็นพระบรมธาตุที่ไม่ได้ฝังใต้ดินแต่ประดิษฐานอยู่ในพระวิหารสามารถอัญเชิญมาสรงน้ำได้ ตามประวัติเล่าว่าพระเจ้าอโศกมหาราชเป็นผู้อัญเชิญมาประดิษฐานไว้ที่ดอยจอมทองหรือดอยศรีจอมทอง ซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดพระธาตุศรีจอมทองในปัจจุบัน และตามตำนานพระธาตุศรีจอมทองได้เล่าว่าพระพุทธเจ้าได้เสด็จมายังดอยนี้พร้อมทั้งได้ตรัสพยากรณ์ไว้ว่าที่ดอยจอมทองแห่งนี้จะเป็นที่เก็บธาตุพระเศียรเบื้องขวา (พระทักษิณโมลี) ของพระองค์ในภายหน้า ต่อมานางเม็งและนายสอยซึ่งตั้งบ้านเรือนอยู่ใกล้ดอยจอมทองและมีความศรัธาในพระพุทธศาสนาอย่างมากได้แผ้วถางยอดดอยพร้อมทั้งสร้างเจดีย์และพุทธรูป 2 องค์ไว้บนยอดเจดีย์ผู้คนได้พบเห็นจึงเรียกว่า วัดศรีจอมทอง แต่วัดยังสร้างไม่เสร็จสมบูรณ์จนนางเม็งและนายสอยถึงแก่กรรม ก็มีชายสองคนชื่อ สิบเงินและสิบถัว ได้ช่วยกันบูรณะวัดต่อจนเป็นรูปเป็นร่าง และได้นิมนต์พระภิกษุชื่อ สริปุตต์เถระ มาเป็นเจ้าอาวาสและเจ้าอาวาสก็ได้บูรณะวัดให้มีความมั่นคงแข็งแรงมากขึ้น เมื่อท่านได้มรณะภาพ เจ้าอาวาสองค์ต่อ ๆ มาก็ได้สร้างปราสาทเฟื่อง และระเบียงหน้ามุขหลังวิหารเพื่อเป็นที่ไว้พระพุทธรูป ก่อกำแพงรอบพระวิหารทั้ง 4 ด้าน สร้างกุฎิพระสงฆ์ และปฎิสังขรณ์วัดอยู่เสมอ ในสมัยพระรัตนราช (พระเมืองแก้ว) เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ ได้ทราบความว่าพระบรมธาตุเจ้าได้เสด็จมาประดิษฐานอยู่ที่วัดศรีจอมทองภายในอาณาเขตแว่นแคว้นของพระองค์แล้ว ก็ทรงยินดีปิติอย่างยิ่ง จึงได้เริ่มปฏิสังขรณ์ปลูกสร้างพระวิหารจัตุรมุขขึ้น แล้วก่อปราสาทหลังหนึ่งไว้ภายในพระวิหารนั้นเพื่อเป็นที่ประดิษฐานพระบรมธาตุ

คติความเชื่อ
การได้ไปกราบไหว้พระธาตุดอยจอมทองแล้วตั้งจิตอธิษฐานขอพร เชื่อกันว่า จะดลบันดาลให้มีทรัพย์สินเงินทอง

การกราบไหว้นมัสการพระธาตุศรีจอมทอง
ในทุก ๆ ปีจะมีพิธีแห่พระบรมธาตุไปบูชาข้าวที่พระอุโบสถในช่วงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 และวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้สรงน้ำ โดยใช้ช้อนทองคำและกล่าวบทอัญเชิญพระธาตุจากผอบมาประดิษฐานอยู่ในโกศแก้วที่ตั้งบนพานเงิน ถ้าเป็นตามขนบธรรมเนียมประเพณีเดิมก็จะมีการนำน้ำสะอาดหรือน้ำจากน้ำแม่กลางมาเจือน้ำหอมหรือแก่นจันทร์เพื่อใช้สำหรับการสรงด้วย

คำกล่าวบูชาพระธาตุศรีจอมทอง
นโมพุทธายะ นามามิ ติโลกะโมลี โลหะกูเฎ ปะติฏฐิตัง ปูชิตัง
สัพพะโลเกหิ กิตติมันตัง มะโนหะรัง อะหัง วันทามิ สัพพะทา
อังคะวะหะเย ปุเรรัมเม โกวิลา ลัคคะปัพพะเต สะหิเหมะคูหา
ดัพเพ ทักขิณะโมลี ธาตุโย อะหังวันทามิ สัพพะทา