พระธาตุประจำปีมะเส็ง

พระศรีมหาโพธิ์ หรือ ต้นโพธิ์ เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำปีเกิดสำหรับผู้ที่เกิดปีมะเส็ง เป็นต้นไม้ที่มีความสำคัญสำหรับทางพุทธศาสนามากเพราะเป็นที่ที่พระพุทธเจ้าได้ทรงประทับและตรัสรู้สัมโพธิญาณ ในคัมภีย์ของทางพุทธศาสนาต้นโพธิ์ก็เปรียบเสมือนพุทธอุเทสิกเจดีย์ (สิ่งที่สร้างขึ้นเพื่ออุทิศถวายแด่พระพุทธเจ้า) ชาวพุทธจึงให้ความเคารพนับถือต้นโพธิ์มาตั้งแต่สมัยพุทธกาล อย่างเช่นชาวล้านนาก็มีการจัดประเพณีถวายไม้ค้ำโพธิ์และการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ ใต้ต้นโพธิ์ขึ้น เพราะมีความเชื่อว่าต้นโพธิ์เป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์สามารถช่วยขจัดความทุกข์ได้

ตามพุทธประวัติของต้นโพธิ์มีสองต้น คือ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ณ พุทธคยา ประเทศอินเดีย เป็นต้นโพธิ์ที่พระพุทธเจ้าทรงประทับและตรัสรู้สัมโพธิญาณ ส่วนอีกต้นหนึ่งคือ ต้นอานันทโพธิ์ ณ วัดเชตวันมหาวิหาร ซึ่งเป็นต้นโพธิ์ที่อายุยืนที่สุดในโลกยังคงยืนต้นอยู่มาจนถึงปัจจุบัน ส่วนคำว่า ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ที่คนทั่วไปมักพูดถึงกันนั้นอาจหมายถึงต้นโพธิ์ที่พุทธคยาที่เป็นที่ประทับตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า หรือไม่ก็เป็นต้นโพธิ์ที่เป็นอุเทสิกเจดีย์อื่น ๆ เช่น ต้นโพธิ์ตามวัดต่าง ๆ ก็ได้เช่นกัน ดังนั้นผู้ที่มีความเชื่อว่าต้นพระศรีมหาโพธิ์แห่งพุทธคยาเป็นไม้ศักดิ์สิทธิ์ประจำปีเกิดสำหรับผู้ที่เกิดปีมะเส็ง ก็สามารถไปกราบบูชาต้นโพธิ์ที่อยู่ตามวัดต่าง ๆ แทนได้ ส่วนต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่สืบหน่อมาจากต้นพระศรีมหาโพธิ์แห่งพุทธคยาก็ยังคงมีหลงเหลืออยู่หลายที่ ในประเทศไทยให้คนได้ไปกราบไหว้กัน อย่างเช่น ต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่วัดต้นศรีมหาโพธิ์ จังหวัดปราจีนบุรี , วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร , วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร และ อีกที่หนึ่งที่สำคัญก็คือ ที่วัดมหาโพธาราม จังหวัดเชียงใหม่ มีความสำคัญก็คือเป็นวัดที่ได้มีการสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งที่ 8 ของโลก และนำต้นโพธิ์ที่พระเจ้าติโลกราชผู้สร้างวัดได้ทรงนำมาจากลังกามาปลูก อีกทั้งยังมีการสร้างสัตตมหาสถานจำลอง ซึ่งเป็นสถานที่ 7 แห่งที่พระพุทธเจ้าได้เสวยวิมุตติสุขก่อนจะเผยแพร่ศาสนาด้วย คือ
ปฐมโพธิบัลลังก์ คือ ต้นโพธิ์ที่ทรงตรัสรู้
อนิมิตเจดีย์ คือ ที่ที่พระพุทธเจ้าประทับทอดพระเนตรต้นโพธิ์หลังตรัสรู้
รัตนจงกลมเจดีย์ คือ ที่ที่พระพุทธเจ้าเสด็จเดินจงกลม 7 วัน
รัตนเจดีย์ คือ ที่ที่พระพุทธเจ้าพิจารณาพระอภิธรรม
อชปาลนิโครธเจดีย์ คือ ต้นไทรที่พระพุทธเจ้าประทับ
มุจลินทเจดีย์ คือ ที่ที่พระพุทธเจ้าประทับใต้ต้นจิกใกล้สระมุจลินท์
ราชายตนเจดีย์ คือ ต้นเกดที่พระพุทธเจ้าประทับ

คำกล่าวบูชาพระศรีมหาโพธิ์
ปะฐะมัง โพธิปัลลัง ทุติยัง อนิมิสสะกัง ตะติยัง
จังกะมะเสฎฐัง จตุตถัง ระตะนะฆะรัง ปัญจะมัง
อะชะปาละนิโคธัง ฉัฎฐัง มุจจิลินทัง สัตตะมัง ราชายะตะนัง
อะหังวันทามิ ทูระโต